จับได้ “คาหนังคาเขา” สำนวนนี้มีที่มาอย่างไร?

หญิงสาวชาวสยามกับ ตุ่มสามโคก ภาพถ่ายเก่าสมัยรัชกาลที่ 5 (ฉากหลังเป็นทุ่งหญ้า ภาพประกอบเนื้อหาเท่านั้น) ที่มา ศิลปวัฒนธรรม ฉบับมิถุนายน 2552 ผู้เขียน ภาษิต จิตรภาษา เผยแพร่ วันศุกร์ที่ 15 เมษายน พ.ศ.2565 สมัยเมื่อผมเป็นเด็ก เคยได้ยินผู้ใหญ่ท่านเปรียบเปรยผู้หญิงคนหนึ่งว่า...

บริเวณ “ผ่านฟ้า” ช่วงปลายรัชกาลที่ 4 ผู้เขียน คนไกล วงนอก เผยแพร่ วันอาทิตย์ที่ 10 เมษายน พ.ศ.2565 ผ่านฟ้า วันนี้เป็นแหล่งชุมชน ที่มีวัดวาอาราม, หน่วยงานราชการ, บ้านเรือนประชาชน, ร้านอาหารเจ้าอร่อย ฯลฯ และรถติด...

เครื่องบินที่มาแสดงในงานเปิดสนามบินที่มณฑลร้อยเอ็ด วันที่ 7 เมษายน 2465 (ภาพจากการค้นคว้าของ คุณวีระ วุฒิจำนงค์) ผู้เขียน จักรมนตรี ชนะพันธ์ เผยแพร่ วันพฤหัสที่ 14 เมษายน พ.ศ.2565 จังหวัดมหาสารคามตั้งอยู่กึ่งกลางของภาคอีสาน เป็นจังหวัดขนาดเล็กมีพื้นที่เป็นลำดับที่15 ของภาคอีสาน จังหวัดมหาสารคามมีพัฒนาการตั้งขึ้นเป็น “เมืองมหาสารคาม” เมื่อ...

ที่มา ศิลปวัฒนธรรม ฉบับสิงหาคม 2551 ผู้เขียน วีรยุทธ ศรีสุวรรณกิจ เผยแพร่ วันอาทิตย์ที่ 17 เมษายน พ.ศ.2565 ชนชั้นสูงสยามกับการพักผ่อนหย่อนใจของฝรั่ง [1] เมื่อเอ่ยถึง “การพักผ่อนหย่อนใจ“ หลายท่านคงจะนึกถึงกิจกรรมต่างๆ ที่เราคุ้นเคยในชีวิตประจำวัน เช่น การเล่นกีฬา การสังสรรค์ การร้องเพลง–เต้นรำ...

หอคำเมืองนครเชียงใหม่ ที่มา ศิลปวัฒนธรรม ฉบับมกราคม 2546 ผู้เขียน สมโชติ อ๋องสกุล, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เผยแพร่ วันอังคารที่ 19 เมษายน พ.ศ.2565 “คอก” ในภาษาล้านนาหมายถึง ๑. ที่ขัง ที่จำกัดอิสรภาพ เช่นเรือนจำ ๒....

ที่มา ศิลปวัฒนธรรม ฉบับกุมภาพันธ์ 2547 ผู้เขียน ภูธร ภูมะธน, สถาบันราชภัฏเทพสตรี ลพบุรี เผยแพร่ วันเสาร์ที่ 23 เมษายน พ.ศ.2565 จั่วหัวเรื่องดังกล่าวนี้ผมไม่ได้มีเจตนาจะเล่าเรื่องผี แต่จะเล่าเรื่องการค้นพบหลักฐานโบราณคดีบางอย่างที่ไม่น่าเชื่อว่าจะค้นพบได้ในที่ที่ไม่ควรพบ กล่าวคือ เมื่อต้นเดือนก่อน สหายร่วมโลกเรื่องวัฒนธรรมและโบราณคดีของผมคนหนึ่งชื่อปริญญา สัญญะเดช เป็นครูสอนวิชาช่างภาพที่สถาบันเทคโนโลยีราชมงคล...

(ซ้าย) ซากเจดีย์ยุทธหัตถีเดิม (ขวา) เจดีย์ยุทธหัตถี สร้างใหม่ครอบองค์เดิม ตำบล ดอนเจดีย์ จังหวัดสุพรรณบุรี (ภาพจากหนังสือ โบราณวัตถุสถานทั่วพระราชอาณาจักร จัดพิมพ์โดยกรมศิลปากร, พ.ศ. 2500) ผู้เขียน เทพ บุญตานนท์ เผยแพร่ วันอาทิตย์ที่ 24 เมษายน...

ภูเขาทอง วัดสระเกศ (ภาพจาก หนังสือ ประชุมภาพประวัติศาสตร์ แผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว) รัชกาลที่ 3 ทรงมีพระราชดำริให้สร้าง “ภูเขาทอง” ที่วัดสระเกศ ให้สร้างเป็นพระปรางค์ขนาดใหญ่อย่างภูเขาทองที่อยุธยา แต่เนื่องด้วยชั้นดินอ่อนตัว รับน้ำหนักจำนวนมหาศาลของพระปรางค์ไม่ได้ กระทั่งทรุดลง จึงหยุดก่อสร้างค้างอยู่เพียงฐาน ถูกปล่อยให้รกร้าง กลายเป็นกองอิฐขนาดใหญ่นอกกำแพงพระนคร ตำแหน่งที่ตั้งของภูเขาทองนั้น นับเป็นจุดยุทธศาสตร์สำคัญของพระนคร เพราะตั้งอยู่ริมคลองมหานาคเชื่อมต่อกับคลองรอบกรุงและคลองหลอด (คลองหลอดวัดราชนัดดาฯ)...

ตึกของพระสรรพาการ (ภาพจากหนังสือ Twentieth Century Impressions of Siam. 1994) ที่มา ศิลปวัฒนธรรม ฉบับกันยายน 2543 ผู้เขียน เอนก นาวิกมูล เผยแพร่ วันเสาร์ที่ 23 เมษายน พ.ศ.2565...

อ่าวไทย รูปเขียนจากความทรงจำของชาวฮอลันดาที่มาอยุธยาในสมัยพระเจ้าปราสาททอง ด้านบนคือพระนครศรีอยุธยา ส่วนด้านล่างเป็นบ้านเมืองบริเวณอ่าวไทย รวมทั้งเมืองพระประแดง พระประแดง เป็นชื่อที่ได้จากเทวรูปทองสัมฤทธิ์ในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู 2 องค์ มีจารึกนามว่า พระยาแสนตาองค์หนึ่ง ส่วนอีกองค์หนึ่งชื่อบาทสังขกร ขุดพบโดยบังเอิญบริเวณคลองสำโรง จังหวัดสมุทรปราการ ในสมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 เมื่อราว พ.ศ. 2041 ยุคนั้นการค้าทางทะเลกับบ้านเมืองชายฝั่งห่างไกลขยายกว้างขวางมากกว่าเดิม จึงให้จัดระบบบัญชีไพร่พลและราษฎรที่เคลื่อนย้ายเข้ามาตั้งหลักแหล่งทางดินแดนชายเลน กับซ่อมแปลงคูคลองเส้นทางคมนาคมให้เดินทางขึ้นล่องไปมาระหว่างแม่น้ำเจ้าพระยากับทะเลอ่าวไทยสะดวกคล่องขึ้น โดยเฉพาะตรงที่เรียกคลองสำโรง (ปัจจุบันคือพื้นที่ระหว่างเขตบางนา...

ภาพถ่ายทางอากาศพระบรมมหาราชวัง (ภาพจากหนังสือสถาปัตยกรรมพระบรมมหาราชวัง สำนักราชเลขาธิการ พิมพ์เผยแพร่ พ.ศ. 2513) ยุคแรกเริ่มสร้างกรุงรัตนโกสินทร์ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก เป็นที่รู้กันว่า ทรงย้ายพระราชวังมาตั้งทางฝั่งตะวันออก โดยสร้างพระบรมมหาราชวังที่สร้างในกรุงเทพฯ แทบจะสร้างตามแบบพระราชวังหลวงในสมัยกรุงศรีอยุธยา หลังจากนั้นมาก็มีการแก้ไขปรับปรุงปลูกสร้างหลายครั้ง จนทำให้เกิดคำถามว่า แรกเริ่มแล้ว พระบรมมหาราชวังในชั้นแรกมีประตูอะไรบ้าง และสร้างขึ้นเมื่อใด ก่อนที่จะไปถึงข้อมูลเกี่ยวกับประตู คงต้องยกข้อมูลโดยคร่าวของพระบรมมหาราชวังมาเป็นภูมิหลังก่อน ในสมัยรัชกาลที่...

น้ำท่วมสี่แยกบางพลัด ต้นเดือนพฤศจิกายน 2554 (ภาพจากห้องสมุดภาพมติชน) ผู้เขียน เสมียนนารี เผยแพร่ วันอังคารที่ 3 พฤษภาคม พ.ศ.2565 ฝนตกน้ำท่วม ดูจะกลายเป็นคำและส่วนขายที่อยู่คู่กันจนคุ้นเคย เพราะฝนตกเมื่อใด ก็มักมีน้ำท่วมขังตามมาบ่อยครั้ง แต่ประสบการณ์ฝนตกน้ำท่วมของคนกรุงเทพฯ แต่ละรุ่น แต่ละยุค ย่อมจดจำต่างกันไป คนหนุ่มสาวอายุ...