“คดีปราสาทพระวิหาร” ไทยปฏิเสธอำนาจศาลโลก สู้คดีในศาลฯ อย่างภาคภูมิ ก่อนน้อมรับคำพิพากษา
ปราสาทพระวิหาร ภาพถ่ายเมื่อ 23 มกราคม 2010 (AFP PHOTO / TANG CHHIN SOTHY)
ย้อนกลับไปเมื่อราว 50 กว่่าปีก่อน ประเทศไทยมีข้อพิพาทระหว่างประเทศกับกัมพูชาเหนือดินแดนเขาพระวิหาร โดยคดีนี้กัมพูชาได้ยื่นฟ้องต่อศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ (ICJ) ซึ่งข้อต่อสู้สำคัญของไทยประการหนึ่งคือประกาศไม่ยอมรับอำนาจของศาล ICJ และไทยแต่งทนายเข้าสู้คดีในศาลฯ อย่างภาคภูมิ
เหตุที่ไทยปฏิเสธอำนาจของ ICJ ฝ่ายไทยต่อสู้ว่า เนื่องจากไทย “ไม่เคยยอมรับอำนาจของ ICJ มาก่อน” ICJ จึงไม่มีอำนาจอะไรมาบังคับไทย!
ทั้งนี้ ต้องขออธิบายก่อนว่า ICJ เกิดขึ้นในปี 1945 (พ.ศ. 2488) หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ในฐานะฝ่ายตุลาการขององค์การสหประชาชาติ เพื่อแทนที่ “ศาลประจำยุติธรรมระหว่างประเทศ” (PCIJ) หรือ “ศาลโลก” ซึ่งตั้งขึ้นในปี 1920 (พ.ศ. 2463) หลังสงครามโลกครั้งที่ 1 ในฐานะองค์กรลูกขององค์การสันนิบาตชาติ ซึ่งสิ้นสภาพไปพร้อมๆกันหลังครามโลกครั้งที่ 2
ฝ่ายไทยอ้างว่า ไทยเคยยอมรับอำนาจของ PCIJ ในปี 1929 (พ.ศ. 2472) แต่เมื่อศาลแห่งนี้สิ้นสภาพไปแล้วพร้อมกับองค์การสันนิบาตชาติ ไทยย่อมไม่มีความผูกพันใดๆ ที่จะต้องปฏิบัติตามองค์กรศาลภายใต้องค์การสหประชาชาติซึ่งตั้งขึ้นภายหลัง และการประกาศเมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม 1950 (พ.ศ. 2493) เพื่อรับรองอำนาจของ “PCIJ” ย่อมไม่มีผลอันใดเพราะ PCIJ ไม่มีตัวตนอยู่แล้วในขณะนั้น
ทั้งนี้ หนังสือประกาศดังกล่าวของไทยถึงเลขาธิการสหประชาชาติมีความดังนี้
“ข้าพเจ้ารู้สึกเป็นเกียรติที่จะแจ้งให้ท่านทราบว่า โดยคำประกาศลงวันที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2472 [1929] รัฐบาลในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ยอมรับเขตอำนาจบังคับของศาลประจำยุติธรรมระหว่างประเทศ [PCIJ] ตามมาตรา 36 วรรคสองของธรรมนูญศาลโลกมีระยะเวลา 10 ปี และอยู่ภายใต้เงื่อนไขของการปฏิบัติต่างตอบแทนกัน ต่อมา ในวันที่ 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2483 [1940] คำประกาศนั้นก็ได้รับการขยายออกไปอีก 10 ปี
บัดนี้ ข้าพเจ้ารู้สึกเป็นเกียรติที่จะแจ้งให้ทราบว่า รัฐบาลของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้ขยายคำประกาศดังกล่าวข้างต้นออกไปอีกเป็นเวลา 10 ปี ตั้งแต่วันที่ 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2493 [1950, หลัง PCIJ สิ้นสภาพไปแล้ว เช่นเดียวกับองค์การสันนิบาตชาติ] ภายใต้ข้อจำกัด เงื่อนไข และข้อสงวนเช่นเดียวกับคำประกาศ เมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2472” (คัดจากเนื้อหาที่อ้างโดย บวรศักดิ์ อุวรรโณ ใน “แฉเอกสาร ‘ลับที่สุด’ ปราสาทพระวิหาร พ.ศ. 2505-2551”)
ข้อต่อสู้ของฝ่ายไทยเหมือนจะฟังขึ้นแต่กลับฟังไม่ขึ้น เพราะความพยายามที่จะเล่นคำของฝ่ายกฎหมายที่ยืนยันว่า “ศาลประจำยุติธรรมระหว่างประเทศ” (PCIJ) ไม่ใช่ “ศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ” (ICJ) ซึ่งจริง แต่หากพิจารณาจากคำประกาศข้างต้น เห็นได้ว่าตอนที่ออกประกาศ ไทยน่าจะมอง ICJ ว่าเป็นองค์กรซึ่งมีความต่อเนื่องมาจาก PCIJ จึงยังคงเรียกด้วยชื่อเดิมต่อไป
หากไทยเห็นว่า ICJ ไม่เกี่ยวอะไรกับ PCIJ ไทยจะมีคำประกาศดังกล่าวไปยัง “เลขาธิการสหประชาชาติ” ด้วยเหตุอันใด และในปีที่มียื่นประกาศดังกล่าวก็ล่วงเลยเวลาที่องค์การสันนิบาตชาติได้สิ้นสภาพไปมานานกว่า 4 ปี (เช่นเดียวกับ PCIJ) ไทยคงไม่ “ตกข่าว” ขนาดไม่รู้ว่าองค์กรทั้งสองไม่มีอยู่ในโลกมานานแล้ว
ด้วยเหตุนี้ ในวันที่ 26 พฤษภาคม 1961 (พ.ศ. 2504) ศาล ICJ จึงมีคำพิพากษาในข้อโต้แย้งเบื้องต้นของฝ่ายไทยตามคำพิพากษาย่อที่กล่าวว่า
“…หากศาลใช้หลักการตีตามปกติวิธี คำประกาศดังกล่าวย่อมไม่อาจมีความหมายอื่นใดนอกไปจากการยอมรับอำนาจบังคับของศาลปัจจุบัน [ICJ] เนื่องจากไม่มีศาลอื่นที่คำประกาศดังกล่าวจะเกี่ยวเนื่องได้อีก ประเทศไทยซึ่งตระหนักรู้ถึงการสิ้นสภาพของศาลเดิม [PCIJ] อยู่แล้ว ย่อมไม่มีเหตุผลประการอื่นในการยื่นประกาศถึงเลขาธิการสหประชาชาติ ตามมาตรา 36 วรรคสี่แห่งธรรมนูญ [Statue of the International Court of Justice] นอกเสียจากเป็นการประกาศยอมรับอำนาจบังคับของศาลปัจจุบันตามวรรคสองของมาตราดังกล่าว…”
หลังคำพิพากษาเบื้องต้นออกมาเป็นโทษดังนี้ ประเทศไทยก็มิได้อิดออดแต่ยังคงต่อสู้ตามระบบจนสุดท้าย วันที่ 15 มิถุนายน 1962 (พ.ศ. 2505) ศาลฯ ตัดสินว่า “ปราสาทพระวิหารตั้งอยู่ในอาณาเขตภายในอธิปไตยของกัมพูชา” ไทยก็น้อมรับคำพิพากษาแต่โดยดี
หมายเหตุ : ม.ร.ว. เสนีย์ ปราโมช ผู้เป็นทนายให้กับประเทศไทยในคดีปราสาทเขาพระวิหาร ให้สัมภาษณ์กับมติชนรายวัน ลงวันที่ 9 มกราคม พ.ศ.2535 ว่า “เรื่องนี้ยังเข้าใจกันผิดว่าเขาพระวิหารเป็นของเขมรทั้งหมด ที่จริงไม่ใช่อย่างนั้น ศาลโลกไม่ได้ตัดสินอย่างนั้น ศาลโลกตัดสินว่าให้คืนการครอบครองวิหารปราสาทกับบริเวณ ไม่ใช่ทั้งเขา…”
อ้างอิง :
คำพิพากษาย่อ (26 พฤษภาคม 1961) ของ ICJ ว่าด้วยคำโต้แย้งเบื้องต้นในข้อพิพาทเกี่ยวกับเขาพระวิหาร <http://www.icj-cij.org/docket/files/45/4859.pdf>
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 15 มิถุนายน 2564
https://www.silpa-mag.com
The post “คดีปราสาทพระวิหาร” ไทยปฏิเสธอำนาจศาลโลก สู้คดีในศาลฯ อย่างภาคภูมิ ก่อนน้อมรับคำพิพากษา appeared first on Thailand News.