งานทำบุญขึ้นปีใหม่ ที่หน้าศาลากลางจังหวัดหลังเก่า เมื่อ พ.ศ. 2475 นายเกียรติชัย โภคิบูลย์ เจ้าของภาพ (ภาพจากสมุดภาพเมืองตราด 2559)   พูดถึงบ้านเมืองจังหวัดตราด วันนี้เราท่านต่างทราบกันดี หรือเสาะหาหข้อมูลได้ไม่ยากว่า จังหวัดตราดมี 7 อำเภอ คือ 1. อำเภอเมืองตราด 2. อำเภอแหลมงอบ 3. อำเภอเขาสมิง 4....

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าสุทธาทิพยรัตน์ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร   ในประวัติศาสตร์จีนมีการขจัดลำดับ “4  ยอดหญิงงาม” ได้แก่ ไซซี, หวางเจาจิน, เตียวเสียน และหยางกุ้ยเฟย แล้วเมืองไทยที่มีผู้หญิงสวยอยู่ไม่ใช่น้อย ถ้าจัดลำดับกันดูบ้าง ในประวัติศาสตร์ของเรา “4 ยอดหญิงงาม” จะมีใคร หรือลูกสาวบ้านไหนติดอันดับกันบ้าง อาจารย์ถาวรถ สิกขโกศล เรียบเรียงลำดับ “4 ยอดหญิงงาม” ในประวัติศาสตร์ไทยไว้เช่นกัน  ได้แก่ พระนางสามผิว,...

เด็กนักเรียนโรงเรียนประชาบาลเมืองเชียงแสน พ.ศ. 2466 (ภาพจาก หอจดหมายเหตุแห่งชาติ)   ต้นพุทธศตวรรษที่ 25 ในสยามกำเนิดรัฐแบบใหม่ที่บริหารงานแบบรวมศูนย์ ทำให้จำเป็นต้องสลายอำนาจท้องถิ่นเพื่อดึงทรัพยากรและผู้คนมาเป็นของรัฐบาลส่วนกลาง สำหรับกรณีของล้านนา สยามเลือกใช้วิธีของเข้าอาณานิคมผสมผสานกับธรรมเนียมของรัฐจารีต หากยังขาดจิตสำนึกร่วมชาติ รัชกาลที่ 6 จึงทรงใช้ “การศึกษา” เป็นเครื่องมือในการสร้างความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน  ซึ่งเรื่องดังกล่าวนี้ ผศ.ดร. เนื้ออ่อน ขรัวทองเขียว ได้ค้นคว้าและเรียบเรียงไว้ ใน “เปิดแผนยึดล้านนา” ในที่นี้ขอคัดย่อเพียงส่วนเกี่ยวกับการมานำเสนอพอสังเขปดังนี้ ครั้งนั้นรัฐบาลสยามเร่งจัดตั้งโรงเรียนตัวอย่างในท้องถิ่น ได้แก่ โรงเรียนหลวงที่รัฐบาลกลางจัดตั้งและอุดหนุน, โรงเรียนประชาบาล ที่เจ้าหน้าที่ปกครองท้องที่, ราษฎร...

ชาวชนบทขณะเดินทางเข้าในตัวเมืองพะเยา ภาพถ่ายประมาณปี 2465-70 (ภาพจาก หอจดหมายเหตุแห่งชาติ)   สมัยรัชกาลที่ 5 ในปี พ.ศ. 2451 เรจินาลด์ เลอ เมย์ (Reginald le May) ชาวอังกฤษเดินทางเข้ามาสยาม เพื่อรับทำงานเป็นเจ้าหน้าที่สถานทูตอังกฤษ ประจำกรุงเทพฯ ต่อมาในรัชกาลที่ 6 พ.ศ. 2456 เขาได้รับมอบหมายให้ไปเป็นรองกงสุลอังกฤษประจำเชียงใหม่ และจะย้ายประจำที่เมืองลำปางในปีเดียวกัน เลอ...