วัดชนะสงคราม ภาพถ่ายสมัยรัชกาลที่ 5 บริเวณหน้าวัดมีรถรางไฟฟ้าวิ่งบนถนนจักรพงษ์ ผู้เขียน ดำ บ้านญวน เผยแพร่ วันอาทิตย์ที่ 1 พฤศจิกายน พ.ศ.2563   แม้กรุงเทพจะไม่ใช่เมืองที่มีภูมิทัศน์ที่สวยงามแต่ก็เต็มไปด้วยความน่าตื่นตาตื่นใจของแสงสียามค่ำคืนซึ่งเหมาะกับการเฉลิมฉลองในวาระต่างๆ เป็นอย่างดี ในยามกลางวันนั้นกรุงเทพเป็นเมืองที่พลุกพล่านไปด้วยผู้คนและการจราจรที่ติดขัดแต่ในยามราตรีนั้นกรุงเทพคือเมืองที่มีชีวิตชีวาที่สุดแห่งหนึ่งของโลกจนมีคำกล่าวที่ว่า “กรุงเทพคือเมืองที่ไม่เคยหลับใหล” สำหรับกรุงเทพนั้น ในฐานะเมืองหลวงของประเทศไทยและยังเป็นเมืองที่เต็มไปด้วยแสงสียามค่ำคืนที่น่าเย้ายวนใจนั้นมีที่มาอย่างไร กรุงเทพกลายเป็นเมืองแสงสียามค่ำคืนตั้งแต่เมื่อใด? บทความชิ้นนี้พยายามแสดงให้เห็นพัฒนาการของการเป็นเมืองกลางคืนของกรุงเทพในยุคแรกเริ่มของประวัติศาสตร์สังคมไทย กรุงเทพในอดีตนั้นไม่ใคร่จะมีกิจกรรมในยามค่ำคืนมากมายนัก เพราะด้วยขนาดของเมืองที่ไม่ใหญ่โต ประกอบกับเทคโนโลยีที่ยังไม่ก้าวหน้าโดยเฉพาะในเรื่องไฟฟ้า ผู้คนต้องอาศัยแสงไฟจากตะเกียงในยามค่ำคืน นี่คือปัจจัยที่ทำให้กิจกรรมทางสังคมของกรุงเทพในยามค่ำคืนจำกัดตัวอยู่แต่ในอาณาบริเวณที่อยู่อาศัยของผู้คนเท่านั้น...