คลองมหาสวัสดิ์ บริเวณวัดสาลวัน ไม่ระบุปีที่ถ่าย (ภาพจากหนังสือ มหาสวัสดี 150 ปี มหานทีพระราชทาน, โครงการศิลปศาสตร์อาสา คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล พ.ศ. 2553) ผู้เขียน ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.อาชว์ภูริชญ์ น้อมเนียน ภาควิชามนุษยศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล เผยแพร่ วันพุธที่ 6 เมษายน พ.ศ.2565  ...

พระแสงขรรค์ชัยศรี (ภาพจากพิชญา สุ่มจินดา, ถอดรหัวพระจอมเกล้า, มติชน 2557)   พระแสงขรรค์ชัยศรีซึ่งเป็นหนึ่งในเครื่องเบญจราชกกุธภัณฑ์สำคัญนั้น ตามประวัติกล่าวว่า เมื่อ พ.ศ. 2327 ชาวประมงเมืองเสียมราฐได้ทอดแหในทะเลสาบเขมร และได้พระแสงขรรค์นี้ขึ้นมา เห็นว่าเป็นของโบราณที่มีความประณีตงดงามมาก เกินกว่าจะเป็นของสามัญชน กรมการเมืองเสียมราฐจึงได้นําพระขรรค์นี้ไปมอบให้กับเจ้าพระยาอภัยภูเบศร (แบน) ผู้สําเร็จราชการเมืองพระตะบองและเสียมราฐ ในขณะนั้น ต่อมาเจ้าพระยาอภัยภูเบศรจึงได้นําขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช มีตำนานเรื่องเล่าเกี่ยวกับเหตุการณ์อัศจรรย์ของพระแสงขรรค์ชัยศรีไว้ว่า เมื่อวันที่เชิญพระแสงขรรค์มายังพระบรมมหาราชวังนั้นได้เกิดพายุอย่างหนัก มีอสนีบาตหรือฟ้าผ่าลงที่ศาลาลูกขุนใน...

ผู้เขียน ฮิมวัง เผยแพร่ วันศุกร์ที่ 18 มีนาคม พ.ศ.2565   นางล้อมเป็นใคร นางล้อม เหมชะญาติ หรือชื่อจีนคือ “ง่วนฮั่วเส็ง” เป็นธิดาของเจ้าสัวม้าหัว กับนางเปี่ยม เกิดในตระกูลชาวจีนที่มั่งคั่ง ในวัยเด็กนางล้อมชอบเรียนวิชาอย่างบุรุษ คือไม่ได้สนใจใคร่เรียนวิชาการเรือนอย่างสตรีทั่วไปในสมัยนั้น นางล้อมสนใจศึกษาวิชาด้านพาณิชยกรรมหรือการค้าขาย เมื่อเติบโตและแต่งงานกับเจ้าสัวเฮียบหยู นางล้อมจึงได้ช่วยงานในกิจการของครอบครัวสามีและครอบครัวบิดาไปพร้อมกัน ทั้งยังประกอบกิจการของตัวเองต่างหากอีกด้วย ด้วยเพราะเป็นสตรีสามัญผู้มั่งคั่ง มีกิจการการค้ารุ่งเรือง ประกอบกับอุปนิสัยของนางล้อมนั้นเป็นคนใจบุญ มีความเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา ชอบทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาเป็นเนืองนิจ ทำให้นางล้อมเป็นที่รู้จักมักคุ้นกันโดยถ้วนทั่ว...

ภาพวาด สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี (พระเจ้าตากสิน)โดย “ปิยะดา” (ประเวส สุขสมจิตร) จากศิลปวัฒนธรรม ฉบับสิงหาคม 2546 ที่มา ศิลปวัฒนธรรม ฉบับมีนาคม 2558 ผู้เขียน ปรามินทร์ เครือทอง เผยแพร่ วันอาทิตย์ที่ 3 เมษายน พ.ศ.2565   นับจากวันแรกที่พระเจ้าตากยกทัพหนีออกจากกรุงศรีอยุธยาก่อนเสียเมืองนั้น ไม่มีหลักฐานฟันธงได้แน่ชัดว่า ในวันนั้นทรงมีเป้าหมายในการครอบครองราชบัลลังก์กรุงศรีอยุธยาหรือไม่ เพราะความคิดนั้นเพิ่งเริ่มมาชัดเจนมากขึ้นเอาตอนที่เดินทัพมาถึงเมืองระยอง และประกาศตัวเป็น “เจ้า” ที่นั่น แต่เส้นทางการขึ้นสู่ราชบัลลังก์ของพระเจ้าตากไม่ได้ง่ายอย่างที่คิด แน่นอนว่าขณะนั้นศรัทธาของประชาราษฎรที่มีต่อพระมหากษัตริย์และพระราชวงศ์กรุงศรีอยุธยาจะเสื่อมสูญลงไปจนหมดสิ้นแล้ว เนื่องจากไม่สามารถปกปักษ์รักษาพระพุทธศาสนา อาณาประชาราษฎร พระราชวงศ์ ตลอดจนแผ่นดินให้รอดพ้นจากภัยสงคราม จนกระทั่งต้องเสียบ้านเสียเมืองให้กับผู้รุกราน...

“ณ วันเสาร์ แรม 9 ค่ำ เดือน 5 ลุศักราช 1144 ปีขาน จัตวาศก เพลาสองโมงเศษศุขสวัสดิฤกษ [ตรงกับวันที่ 6 เมษายน พ.ศ. 2325] เสด็จเข้าพระนครปราบดาภิเศก อดิเรกเฉกชมสมบัติ จักรพรรดิ์ตราพร้อมถวาย 12 พระกำนัล 12 พระคลัง แล้วมีพระราชโองการรับสั่ง ให้ตั้งกรุงเทพมหานคร ยังฝั่งบุรพทิศ...

ที่มา ศิลปวัฒนธรรม ฉบับมกราคม 2556 ผู้เขียน ปฐมพงษ์ สุขเล็ก เผยแพร่ วันศุกร์ที่ 25 มีนาคม พ.ศ.2565   บทนํา จากเอกสารทางประวัติศาสตร์ฉบับต่าง ๆ โดยเฉพาะสมัยกรุงศรีอยุธยาถึงกรุงรัตนโกสินทร์ที่กล่าวถึงการศึกสงครามระหว่างราชสํานักไทยและอาณาจักรใกล้เคียง มักกล่าวถึงฝ่ายที่มีชัยชนะได้ขนย้ายทรัพย์สินมีค่า แผ้วถางทําลายเมืองกวาดต้อนไพร่พลรวมถึงเหล่าเจ้านายเชื้อพระวงศ์กลับสู่เมืองของตน หรือในสมัยนี้อาจจะเรียกว่า “ค่าปฏิกรรมสงคราม” เป็นค่าชดเชยความเสียหายที่ผู้ชนะเรียกร้องจากผู้พ่ายแพ้ ทั้งนี้เพื่อแสดงให้เห็นถึงอํานาจที่เหนือกว่า อีกทั้งเป็นนัยสําคัญที่การขนย้าย หรือทําลายสิ่งของบางอย่าง...