สยามมงคล

ภาพลายเส้นข้าราชสำนักฝ่ายในสมัยรัชกาลที่ 4 ภาพจากหนังสือ Travels in Siam, Cambodia and Laos 1858-1860 เขียนโดย Henri Mouhot ที่มา ศิลปวัฒนธรรม ฉบับกุมภาพันธ์ 2548 ผู้เขียน ศันสนีย์ วีระศิลป์ชัย เผยแพร่ วันเสาร์ที่ 15 มกราคม พ.ศ.2565...

ถนนท่าแพ ย่านการค้าสำคัญในนครเชียงใหม่ (ภาพถ่ายประมาณ พ.ศ. 2470-2475, ภาพจาก หอจดหมายเหตุแห่งชาติ)   ร้อยเอกโทมัส ลาวน์ดส์ เป็นเจ้าหน้าที่ตำรวจอังกฤษ ได้รับแต่งตั้งให้เป็นหัวหน้าคณะเจ้าหน้าที่ตำรวจอังกฤษเข้ามาเจรจาเรื่องปัญหาความปลอดภัยบริเวณพรมแดนและปัญหาเรื่องโจรปล้นผู้ร้ายข้ามแดน เดินทางถึงเชียงใหม่เมื่อวันที่ 18 เมษายน พ.ศ. 2414 ในวันแรกที่มาถึงลาวน์ดส์มาถึง เขาสนใจสำรวจสภาพเมืองเชียงใหม่และได้เดินสำรวจฝั่งขวาแม่น้ำปิง เขาบันทึกว่า “สภาพเมืองเชียงใหม่เท่าที่เห็นจากภายนอก กระผมคิดว่า เปลี่ยนแปลงน้อยมากจากครั้งที่ร้อยเอกแมกคลายด์เขียนบรรยายไว้ในปี 1836/2379 กำแพงป้องกันก็ยังเหมือนเดิม บางทีผนังกำแพงอาจดูดีขึ้นกว่าก่อนเพราะเพิ่งซ่อมเสริมเมื่อไม่นานมานี้...

จิตร ภูมิศักดิ์ ถ่ายที่หน้าปราสาทนครวัด ที่มา ศิลปวัฒนธรรม ฉบับธันวาคม 2547 เผยแพร่ วันจันทร์ที่ 24 มกราคม พ.ศ.2565 อากาศคงคา [จิตร ภูมิศักดิ์] กล่าวไว้ในเรื่อง ‘ประวัติตำรวจ’ ตอนหนึ่งว่า ‘ตำรวจ’ เป็นคำที่คิดตั้งขึ้นสมัยพระเจ้าบรมไตรโลกนารถ ข้อความนี้เป็นเนื้อหาสำคัญที่จะบันทึกต่อไป. ๑. ‘ตำรวจ’ เป็นคำที่แผลงมาจาก ‘ตรวจ’ เป็นภาษาเขมรมาแต่เดิมมิใช่เป็นคำที่ไทยเราคิดขึ้นแล้วเขมรยืมไปใช้ หากเป็นคำเขมรที่ไทยยืมมา พยานที่ว่าคำทั้งสองนี้เป็นภาษาเขมรก็คือตัว ‘จ’ สะกด...

เจ้าคุณพระประยูรวงศ์ (เจ้าคุณจอมมารดาแพ ในรัชกาลที่ 5) ผู้เขียน ธนโชติ เกียรติณภัทร เผยแพร่ วันพุธที่ 26 มกราคม พ.ศ.2565 สรุปคำว่า “เจ้าคุณ” ที่ใช้เรียกสตรีฝ่ายในเมื่อครั้งอดีตในสมัยรัชกาลที่ 1-6 จากหนังสือ “สาส์นสมเด็จ” สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงอธิบายว่า เจ้าครอก หมายความว่าเป็นเจ้าโดยกำเนิดเจ้าคุณ หมายความว่าเป็นเจ้าโดยคุณ เจ้าคุณที่ใช้เรียกผู้หญิงมีใช้ในพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ครั้งรัชกาลพระเจ้าเสือ ที่กรมพระเทพามาตย์ไปทูลขอพระราชทานอภัยโทษแก่เจ้าฟ้าเพชรเจ้าฟ้าพร เมื่อครั้งถมบึงหูกวาง พระเจ้าเสือตรัสถามว่า “เจ้าคุณขึ้นมาด้วยกิจธุระอันใด” สมัยรัชกาลที่...

ภาพมุมสูง สวนลุมพินี สถานที่จัดงานสยามรัฐพิพิธภัณฑ์   ธรรมเนียมการจัดแสดง “มหกรรม” เพื่อแสดงความก้าวหน้า หรือสิ่งของแปลกใหม่นี้เกิดขึ้นครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2394 ที่สวนสาธารณะไฮด์ปาร์ก คริสตัลพาเลซ กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ โดยมีการนำสิ่งของจากประเทศอื่นๆ มารวมจัดแสดงในลักษณะของมหกรรมนานาชาติ (International Exhibition) งานประสบความสำเร็จอย่างสูง กลายเป็นต้นแบบการจัดมหกรรมนานาชาติ ที่ทำให้เศรษฐกิจขยายตัว และนำรายได้เข้าสู่ประเทศ ประเทศไทยก็เคยไปร่วมงานในลักษณะดังกล่าว เช่น สมัยรัชกาลที่...

กะบะห์ที่นครเมกกะ ภาพถ่ายราว ค.ศ. 1907   นับแต่อดีตเป็นต้นมา ในดินแดนสยามนั้นมีผู้คนหลากหลายเชื้อชาติเข้ามาติดต่อค้าขายอย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะชาวเอเชียทางฟากตะวันตกของสยามและแถบหมู่เกาะอินโดนีเซีย ซึ่งมักเหมารวมว่าเป็นพวก “แขก” คนไทยโดยมากไม่สามารถแยกแยะชาติพันธุ์ของแขกกลุ่มต่าง ๆ ที่เข้ามายังสยามได้ว่าแตกต่างกันอย่างไรระหว่าง พราหมณ์ ฮินดู ซิกข์ แขกเจ้าเซ็น แขกสุหนี่ แขกจาม แขกมลายู แขกอาหรับ แขกมัวร์ แขกตุรกี และแขก เปอร์เซีย นั่นจึงทำให้เกิดความเข้าใจผิดว่าชาวมุสลิมเดินทางไปเมืองกบิลพัสดุ์ในอินเดียเพื่อแสวงบุญ...

ภาพถ่าย บริเวณภายนอก โรงศิริราชพยาบาล ราวปี พ.ศ. 2443 ยังมุงหลังคาจาก (ภาพจาก สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ ภ.๐๐๒ กจช(๐) ๔-๑ รพ.ศิริราช ๒๔๓๕)   หมอแมคฟาร์แลนด์เล่าประสบการณ์ โรงเรียนแพทย์ตะวันตกยุคบุกเบิกในสมัยรัชกาลที่ 5 หมอต้องแข่งขันกันมากเพราะคนไข้เลือกรักษาได้ตามชอบจะใช้ยาไทยหรือยาฝรั่ง นายแพทย์ยอร์ช บี.แมคฟาร์แลนด์ (George B. Macfarland, 1866-1936) หมอแมคฟาร์แลนด์เป็นบุตรของศาสนาจารย์เอส.จี.แมคฟาร์แลนด์...